Gönüllü, Güvenli, Onurlu ve Düzenli Geri Dönüş
Gönüllü geri dönüş uluslararası koruma ve geçici koruma kapsamında bulunan yabancının; vatandaşı olduğu, daha önce ikamet ettiği, koruması altında veya herhangi bir şekilde yasal olarak bulunduğu ülkeye kendi iradesiyle veya koruma ihtiyacının ortadan kalktığı hallerde organize edilen programlar kapsamında geri dönmesidir. Söz konusu dönüşün gönüllü olması için kişinin hür iradesiyle karar vermiş olması gerekmektedir.
Gönüllü Geri Dönüşlerde Temel İlkeler:
Geri dönüşlerde uluslararası hukuka uygun bir şekilde gönüllü, güvenli, onurlu ve düzenli geri dönüş prensipleri doğrultusunda hareket edilmektedir.
Ülkemizde geçici koruma ya da uluslararası koruma altında bulunan hiçbir yabancı kaynak ülkesine zorla gönderilmemekte; ülkesine geri dönmesi konusunda bir baskıya maruz bırakılmamaktadır.
Bununla birlikte geri dönenlerin insan onuruna yaraşır bir hayat standardına sahip olmasına önem verilmektedir.
Geri dönüşlerin sürekliliğinin ve sürdürülebilirliğinin sağlanması adına geri dönenlerin yeniden entegrasyonu üzerinde hassasiyetle durulmaktadır.
Gönüllü Geri Dönüş İşlemleri
Geçici koruma kapsamındaki yabancılardan gönüllü geri dönüş talebinde bulunanlar hakkında ikamet ettiği il valiliği tarafından "Gönüllü Geri Dönüş Talep Formu" düzenlenmektedir. Geçici koruma kapsamında ülkemizde bulunan Suriyelilerin gönüllü geri dönüş işlemleri uluslararası örgütler ve sivil toplum kuruluşları gözetiminde yürütülmektedir. Gönüllü geri dönüş süreçlerinin bağımsız gözetimi bu şekilde sağlanmaktadır. Suriyeli yabancıların gönüllü geri dönüşlerinde yabancı için düzenlenen "Gönüllü Geri Dönüş Talep Formu" Göç İdaresi Başkanlığı yetkililerinin yanı sıra Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) temsilcisi, BMMYK temsilcilisinin bulunamaması durumunda Kızılay yetkilisi tarafından da imzalanmaktadır. BMMYK ve Kızılay yetkililerinin bulunmaması halinde valiliklerce uygun görülen sivil toplum kuruluşu temsilcisi veya valilik insan kakları ve eşitlik kurulu görevlisi tarafından imzalanmaktadır.
Gönüllü geri dönüş işlemleri tamamlanan yabancılara işlemlerinin akabinde ülkemizden çıkış yapacakları sınır iline gidebilmeleri amacıyla
Yol İzin Belgesi düzenlenir.
İkamet illeri tarafından gerekli belgeleri düzenlenerek sınır kapıları veya sınır geçiş yerlerine yönlendirilen yabancılar hakkında gerekli tahkikatların yapılmasına müteakip bu yabancıların ülkemizden çıkışları sağlanır ve Geçici Koruma Kimlik Belgeleri teslim alınarak imha edilir. Gönüllü geri dönüş kapsamında ülkemizden çıkışı gerçekleştirilen yabancılar hakkında çıkış yaptıkları kara hudut kapısından ilgili tahdit kodu girilir ve ilgili kara hudut kapısında GöçNet sisteminden geçici korumaları "Gönüllü Geri Dönüş" sebebiyle sonlandırılır.
Gönüllü Geri Dönüş Amacıyla İzinli Çıkış-Giriş İşlemleri:
İzinli Çıkış-Giriş; geçici koruma altındaki Suriyeli yabancıların, gönüllü geri dönüş sürecini desteklemek ve gönüllü geri dönüş planlaması yapabilmek amacıyla kısa süreli olarak Suriye’ye gidişlerine imkan tanıyan bir izindir.
1 Ocak 2025 tarihinde başlayan İzinli Çıkış-Giriş hakkı kapsamında, talebi uygun görülenler, en geç 1 Temmuz 2025 tarihinde çıkış yaptığı kapıdan Türkiye’ye tekrar giriş yapması gerekmektedir.
İzinli çıkış hakkından yararlananlar, 6 aylık süreçte en fazla 3 defa Suriye’ye gidip gelebilecektir. Bu sürede gidip gelenlerin kimlikleri kendilerinden teslim alınmayacaktır.
İzinli çıkış hakkı aile reisine verilmektedir. Aile reisinin çıkış yapamayacak durumda olması halinde aile adına, ergin aile üyelerinden birisi İzinli Çıkış-Giriş hakkını kullanmaktadır.
İzinli çıkışlar, Kilis Çobanbey ve Hatay Zeytindalı Kara Hudut Kapılarından yapılmaktadır. İzinli çıkış hakkını kullanan Suriyeliler, sadece çıkış yaptıkları kapıdan Türkiye’ye tekrar giriş yapması gerekmektedir.
Gönüllü Geri Dönüş Amacıyla İzinli Çıkış-Giriş İşlemlerinde Aşağıdaki Adımlar Takip Edilmektedir:
1. Göç Randevu Sistemi üzerinden (randevu.goc.gov.tr) “İzinli Çıkış-Giriş” amaçlı randevu alınması.
2. Kısa mesaj (SMS) olarak iletilecek randevu bilgilerinde yer alan tarih ve saatte İl Göç İdaresi Müdürlüğüne gidilerek gerekli kontrollerin yaptırılması. (Parmak izi doğrulama, UYAP kaydı sorgulama vb.) Ülkeden çıkışına engel bir durum olmaması halinde İzinli Çıkış-Giriş talebine ilişkin görüşme yapılması. Kişinin çıkış yapmak istediği sınır kapısının bulunduğu şehre seyahat edebilmesi amacıyla 15 gün süreli Yol İzin Belgesi’nin düzenlenmesi.
3. Sınır kapısında yabancının parmak izi doğrulamasının yapılması ve çıkışına engel bir durumu olup olmadığına ilişkin son kontrollerin sağlanması.
4. “Yabancılara Mahsus Seyahat Belgesi” düzenlenen Suriyelilerin, gümrük işlemlerinin ardından izinli çıkışının sağlanması.
Sık Sorulan Sorular
Gönüllü Geri Dönüş (GGD) nedir?
Gönüllü geri dönüş, uluslararası koruma veya geçici koruma kapsamındaki bir yabancının kendi hür iradesiyle gönüllü olarak dönmesidir. Bu dönüş güvenli ve onurlu bir şekilde gerçekleşmelidir. Söz konusu dönüşün bu unsurların hepsi bir arada olmaksızın gönüllü geri dönüşten bahsetmek mümkün değildir.
Türkiye bu kapsamda yabancıların ülkelerine geri dönüşlerinde “güvenli, gönüllü, onurlu ve düzenli geri dönüş” prensibini esas almaktadır.
Neden Gönüllü Geri Dönüş?
Gönüllü geri dönüş, birçok farklı sebep ve motivasyondan dolayı tercih edilebilir. Bu sebeplerden ilk ve en önemlisi kitlesel akına neden olan koşulların ortadan kalkmasıdır. Bunun yanı sıra vatan özlemi, kendi ülkesinde ekonomik fırsatların gelişmesi, sosyal ve kültürel nedenler, bulunduğu ülkeye entegrasyon zorlukları gibi göçmenlerin kişisel, sosyal, kültürel ve ekonomik nedenlerle tercih edebilecekleri bir süreçtir.
Gönüllü Geri Dönüş nasıl yapılır?
Gönüllü geri dönüş işlemleri Göç İdaresi Başkanlığı tarafından yürütülmektedir. Kendi rızasıyla ülkesine geri dönüş yapmak isteyen yabancılar ikamet illerindeki İl Göç İdaresi Müdürlüklerine müracaat ederek gönüllü geri dönüş işlemlerini başlatabilmektedir. İl Göç İdaresi Müdürlüklerinde müracaat sahiplerine prosedürler hakkında gerekli bilgiler verilmektedir.
Gönüllü Geri Dönüş Hangi Sınır Kapılarından Yapılmaktadır?
Gönüllü geri dönüş işlemleri halihazırda Gaziantep Karkamış, Şanlıurfa Akçakale, Kilis Öncüpınar, Hatay Cilvegözü ve Yayladağı sınır kapılarından yürütülmektedir.